Lauaxeta

Gexorik nago

Zer dodan eztakit, baña gexo nago:
gorputza aul daukot, gogua ariago.
Arratsari nago..., itxas-urdiñari,
lanari el-ezin, soilik ametsari.

Barnera so-dagit: gabeko itzal-antzo,
lexa barru ontan ezin dagit zantzo.

Lar gozartu baitot bixitzaren guna:
¡legor dira lorak, il maitetasuna!
Len eder yatazan mendijen gallurrak,
zorijon-didarra egisten edurrak.

¡Oso nintzanian lurra zan ederra!
Espanak mosuba, bijotzak eskerra.

¡Ene gogo leuna, zatorz egotara!
Ume gexo legez zatzaz galdatara.

Bidazti ez beti. Ez ibilli aron.
Bijotz aul orrek, ez gurenai yaramon.
Zidor ori nora? Eztauko azkenik...
Itxi, arren, eta ez leyatu goirik.

Maitatu arratsa, landatu oroya,
ekiñai ezinik, bildu goiz-otoya.
Egun gitxi arren, nekatu naz oro.
¡Bixitza nork txastau leikian unoro!

Zer dodan eztakit, baña gexo nago:
gorputza aul daukot, gogua ariago.
Lausoz lurra dakust.

Naya mee daruat:
ardatz-antzo yabilt, lasai, arat-onat.

Etzunik banago, daurkit atsegiña...
Pozik eztot gura, eztot maite-miña.
Enagixu laztan, ezta be mosutu,
atzera mosurik ezin daiket bildu.

Neketu ez nadin eztagit negarrik...
Eguzki galdatan, eztot nai-ixan deusik.
Luaren dei-leunai sarratu begijak.
Ederrak diran arren urrundu lilijak.

Zer dodan eztakit, baña gexo nago:
gorputza aul daukot, gogua ariago.
Arratsari nago..., itxas-urdiñari,
lanari el-ezin, soilik ametsari.

Esteban o Estepan Urkiaga Basaraz más conocido por el pseudónimo Lauaxeta




LANGILLE ERAILDU BATI

                        I

Ene Bizkai'ko miatze gorri
zauri zarae mendi ezian!
Aurpegi balzdun miatzarijoi
ator pikotxa lepo-ganian.

Lepo-ganian pikotx zorrotza
eguzki-diz-diz ta mendiz bera.
Ator bideskaz, —goxa sorbaldan—,
kezko zeruba yaukon olera.

Opor-otsa dok txaide zabalan,
—ukabil sendo, soñanzki urdin—.
Jaubiak, barriz, nasai etzunda,
laguntzat auke, i, urrutizkin.

Aurpegi balzdun miatzarijoi
ari bittartez deyak yabiltzak.
Bideskan zelan dirdir-yagijek
txapel-okerren kapela baltzak!

Orreik yaukoen gaizkin-itxura
sispa luziak lepo-ganian!
Ene Bizkai'ko miatze gorri,
zauri zarae mendi ezian!

                    II

Mendiz bera lau txapel-okerrez
aurpegi balzdun miatzarija.
Begi baltz orreik sastakai dozak
baña zatittu ezin esija.

Noruntz aroe esku-lotuta
burni margodun gorputz gogorroi?
Sendua ba'intz, etsai-odolez
bustiko eunkek pikotx zorrotzoi!

Nerbion-ertzok, —tranbi-dardara—,
azkatu-nayez, zenbat alegin!
Baña olaen zarata-artian
aren ayotsik adittu-ezin!

Sispa luziak sutan yagozak,
—opor-zaratak txaide zabalan—.
Aurpegi balzdun miatzarijoi
igeri adi eure odolan...!

Txapel-okerrak edango yabek
ardao onena Gomez-etxian.
 Ene Bizkai'ko miatze gorri,
zauri zarae mendi ezian!


A UN OBRERO ASESINADO

                    I 

¡Rojas minas de mi Bizkaia,
herida de la verde montaña!
Minero de rostro moreno,
ven con tu piqueta al hombro. 

Al hombro tu aguda piqueta
brillando al sol y monte abajo.
Ven por el sendero —la mañana a tu espalda—
a la fábrica cielo de humo. 

Rumores de huelga en la ancha calle,
—puños cerrados, buzos azules—.
Los patrones, en cambio, indolentes,
tienen tu ayuda, oh teléfono. 

Minero de rostro moreno,
corren llamadas por los hilos.
¡Cómo brillan en el sendero
las negras capas de la guardia civil!

¡Qué aspecto de delincuentes,
con sus largos fusiles al hombro!
¡Rojas minas de mi Bizkaia,
herida de la verde montaña! 

                    II 

Monte abajo entre cuatro guardia civiles
el minero de rostro moreno.
Puñales son sus negros ojos
pero no pueden romper el cerco. 

¿A dónde te llevan maniatado,
recio cuerpo color de hierro?
¡Si tuvieses coraje, en sangre enemiga
mojarías tu aguda piqueta. 

¡Márgenes del Nervión —temblor de tranvías—,
cuántos esfuerzos, queriendo soltarse!
Pero no puede oírse su grito
entre el ruido de las fábricas. 

Humeantes están los largos fusiles
—rumor de huelga en la ancha calle—.
¡Minero de rostro moreno,
báñate en tu propia sangre! 

Los guardia civiles beberán
el mejor vino en casa Gómez.
¡Rojas minas de mi Bizkaia,
herida de la verde montaña! 

Lauaxeta
Traducción: Lauaxeta / Koldo Izagirre



"Mis pobres hijos, háblales, cuando sean mayores, de su padre y diles que les he querido con toda mi alma y que sigan mi ejemplo, que quieran a su Pueblo como yo le quise y si puedes consolar a mi pobre mujer, tú que tienes talento hazlo, pues pensando en ella, se desgarra mi alma. Ayer creo que fusilaron a Lauaxeta, otro mártir más. Hay muchos condenados a muerte."

Lauaxeta


"Muero contento porque muero con Jesús."

Lauaxeta



"Si he de pecar, quiero más morir ahora."

Lauaxeta


¡¡VEN, SEÑOR!!
 
Señor, ¿qué buscas en mi pecho,
si el alba la cubrí de lodo?
Tu rastro, que signaba todo,
en ruinas lo dejé deshecho.
 
¿Quién, Señor, borró de mi frente
aquel resplandor de tu Cara
que al espejo del agua clara
prestó cristal más transparente?
 
Qué bellas fueron mis pisadas
cuando la gracia florecía,
en las alas del nuevo día
que robó luz en tus miradas.
 
Cuán presto sabía tu estancia
y la sombra de tu Figura,
pues una sutil hermosura
me guiaba con su fragancia.
 
Pero ¿pasaste por mis huertos,
con tus claros ojos en gracia
para que la flor fuese lacia
y los frutos nacieran muertos?
 
¡No, Señor!, vuelvan tus caminos
con hermosura siempre nueva
y su señal mi amor remueva
para seguir tus pies divinos.
 
¡Ven, Señor!, con secreto viento
tu Espíritu mueva mis ramas,
y con brisas bese las llamas
la paz divina de tu aliento.
 
Surjan incendios en mi pecho,
que quemen los frutos de muerte.
Tu libertad me ate tan fuerte
que sea tuyo por derecho.
 
Así, Señor, tu voz me fuera
—con la belleza por misiva—
lleno de perdón mientras viva,
lleno de gracia cuando muera.

Lauaxeta






No hay comentarios: